نشست علمی جایگاه مسجد در سپهر حقوق شهروندی

نشست علمی_تخصصی شناسایی جایگاه مسجد در سپهر حقوق شهروندی امروز مورخ ۲۲ شهریور ماه ۱۳۹۶ در ستاد توان افزایی و حمایت از فعالیت های سازمان های مردم نهاد با حضور کیوان صداقتی مدرس دانشگاه آزاد تهران جنوب، کشاورز دبیر کنگره حقوق شهروندی و نوروزی رئیس شورای سیاست گذاری دبیرخانه حقوق شهروندی برگزار شد.

 

کیوان صداقتی سخنران و مدرس دانشگاه آزاد تهران جنوب و پژوهشگر حقوق اماکن مذهبی در ابتدای این نشست درباره (حق بر ابزار دین) بیان کرد: (حق بر ابزار دین)، در حوزه (بیرونی) آزادی دینی جای می گیرد. بند یک ماده ۱۸ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مقرر می دارد (هر کس حق آزادی اندیشه، عقیده و مذهب دارد. این حق شامل اختیار و آزادی در ابزار آشکار دین یا عقیده خود به طور فردی یا گروهی، آشکارا یا نهان، از طریق عبادات، اجرای آداب، اعمال و تعلیمات دینی می گردد).

 

وی افزود: آزادی ابزار عقیده و دین از طریق عبادت، رعایت، اجرا و آموزش، دامنه وسیعی از فعالیت ها را در بر می گیرد و (حق بر تاسیس اماکن عبادی) را از جنبه های تکمیلی (حق بر عبادت) است.

 

این سخنران درباره مفهوم عبادت گفت: عبادت یکی از روش های ابزار عقیده و مذهب است که در بسیاری از اسناد بین المللی حقوق بشری، شناسایی و تضمین شده است.

 

عبادت (شامل تشریفات و مراسمی است که مستقیما بیانگر عقیده هستند. همچنین در بر گیرنده اقدامات گوناگونی است که بخش تفکیک ناپذیر این تشریفات مراسم محسوب می شوند. مانند بنای اماکن عبادی و…) از این رو حق بر آزادی دینی شامل حق بر تاسیس مدیریت نگهداری و بهره مندی از اماکن عبادی می گردد.

 

صداقتی درباره (حق بر آزادی برگزاری مراسم دینی) تصریح کرد: این حق دو وجهی بوده و حق های منفی و مثبت را شامل می شود. از یکسو اشخاص در اجرای مناسک دینی، بهره مندی از ظرفیت اماکن عبادی (نظیر مسجد) و ورود و خروج به پرستشگاهها، آزادی دارند و علی الاصول حکومت ها حق ایجاد مانع در مسیر تحقق آن را ندارند که این حق منفی است، و از سوی دیگر، حکومت ها موظفند با بهره گیری از ابزار قانونی، زمینه های نقض یا تحدید اعمال این حق را توسط افراد، گروه ها و نحله های فکری مختلف که این حق منفی است.

 

این پژوهشگر در پایان سخنانش با اشاره به متمتع اماکن عبادی، به مثابه اشخاص حقوقی از حق های بشری از کرامت ذاتی انسان ها نشأت می گیرد. نهاد های دینی نظیر مسجد، به تبع کرامت انسانی اعضای خود از این حقوق متمتع می شوند.

 

وی افزود: در یک نگاه کلی می توان مسجد را جلوه گاه حق هایی نظیر جلوه بیرونی حق بر آزادی دینی، حق بر عبادت، حق بر اجرای مناسک دینی، حق بر تعلیم و تعلم، حق بر انتخاب رهبران مذهبی، حق بر برگزاری اجتماعات و نظایر آن دانست. در حقوق داخلی، علاوه بر اصول ۱۲ الی ۱۴ قانون اساسی ایران، می توان از لابه لای مواد منشور حقوق شهروندی، ازجمله بند ج منشور حقوق شهروندی (حق آزادی اندیشه و بیان: مواد ۲۶ و ۲۷) و بند ط منشور (حق دسترسی و مشارکت فرهنگی: ماده ۹۹)، مواردی در باب نسبت میان اماکن عبادی با مولفه های حقوق شهروندی یافت.