هفتمین میزگرد بازخوانی منشور حقوق شهروندی
آبان ۲۰, ۱۴۰۳نشست تخصصی کالبد شکافی حقوقی جرائم حقوق اداری و مبارزه بافساد
آبان ۲۱, ۱۴۰۳نشست تخصصی حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی
برنامه مشترک دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی و معاونت فرهنگی واجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
مسئول نشست: سرکار خانم دکترهدی غفاری👇
باتوجه به حضور چشمگیر بانوان در عرصه های علمی و آکادمیک و توفیقات روزافزونشان دراین حوزه بحث تصدی زنان برمناصب مدیریتی به خصوص در سالهای اخیرمطالبه ای ازسوی جامعه زنان محسوب میشود.
نسبت میان حقوق شهروندی و حقوق سیاسی زنان چیست ؟
درتعریف حقوق شهروندی و در بررسی اجزای حقوق شهروندی به سه حق اساسی میرسیم : حقوق مدنی و سیاسی؛ حقوق اقتصادی ؛اجتماعی و فرهنگی و به طور اخص حقوق سیاسی .
این بحث حقوق سیاسی بر دو مولفه استوار است ؛ یکی بحث مشارکت عمومی در تعیین سرنوشت و دیگری حقوق سیاسی زنان است که خود این حق در ۲قالب جلوه میکند:
یکی بحث مشارکت عمومی زنان ،مثلا در زمان انتخابات یکی هم تصدی مناصب مدیریتی در رتبه های میانی که کمتر شاهدآن هستیم در حالی که متون فقهی مادلالت براین امردارد و هم دلالت های متعدد در بستر قوانین وجوددارد.آنچه که محل بحث است بحث مشارکت زنان نخبه در تصدی مناصب تاثیرگذار در تصمیم گیریهاست…. اینجاست که نسبت میان حقوق شهروندی و حقوق سیاسی زنان مطرح میشود .
👈👈خانم دکتر پارساپور ،مدیرکل سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری:
این موضوع که زنان به عنوان سوژه ای مهم در بحث های عدالت مطرح میشوند و شاهدیم که روسای جمهور تا به امروز حتی در جامعه ای مانند امریکا عدالت جنسیتی را به عنوان شعار تبلیغاتی استفاده میکننداین بدان معناست که هنوز ایده آل ها در هیچ جامعه ای فراهم نشده است .در انتخابات ریاست جمهوری اخیر رییس جمهور محترم فرمودند: تبعیض برای زنان ما قابل قبول نیست ،جنسیت نمیتواند معیار درستی برای تصدی مسئولیتهادرجامعه باشد و باید در تصمیم گیری و تصمیم سازیها زنان همانند مردان نقش آفرین باشند …..این شعارها بیانگر نیاز و مطالبه ای جدی در جامعه است ..
👈👈👈دکتر نوروزی، حقوقدان و رییس شورای سیاستگذاری دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی:
مهمترین مانع حضور زنان در سطوح مدیریتی مشکلات فرهنگیست…
جالب است بدانید که در منشورحقوق شهروندی ماده ۳ به حق زنان اشاره میکند، ماده ۴ به حق کودکان اشاره دارد و ماده ۵به حق توانخواهان و سالمندان نیازمند معطوف است….. ذکر نام زنان در بین اقشار آسیب پذیر اعم از کودکان و سالمندان و معلولان ذهن رابه سمت درس وصیت؛ آنجا که شهیداول میفرماید : ویجوزالوصیه علی الصبیه ، و المجنون و المراه معطوف میدارد…. یعنی همان دیدگاه فقهی در منشور هم آمده است .
حال آنکه در قرآن کریم در زمان ذکر نام از پسر از واژه غلام و در ذکر نام از دختر از واژه ریحانه استفاده میکند و تا این حد مقام زن را بالا برده است .
👈🏽سخنرانی سرکار خانم دکتر گلیجانی ،معاون محترم فرهنگی دانشگاه الزهرا
بسترهای حضور بانوان در جامعه:
از ابتدای خلقت بانوان نقش بی بدیلی در سرنوشت جامعه بشری ایفا نموده اند.اماآنچه تاریخ مردنوشت ما برای مابه یادگار گذاشت نقش موثرومثبت زنان رانشان نداد.
غیراز بزنگاه های تاریخی که مورخین مجبور شدند که از زنان نام ببرند ما دیگر نامی از زنان در متون تاریخی نمیبینیم .
مورخ تاریخ ایران پیش از اسلام زمانی که در پایان دوره ساسانیان چندزن به مسندقدرت میرسند به ناچار نام آنان را ذکرمیکند.
حتی در خصوص حضرت خدیجه سلام الله علیها که در دوران جاهلیت به عنوان یک بانوی مدیر و مدبر ظاهر میشود نیز اگر ضرورت نبود از ذکرنام ایشان نیز خودداری مینمودند.
🛑تاریخ صد ساله ایران و حضور بانوان:
در اواخر دوره قاجاریه به دلیل ارتباطات با خارج از کشور نوع نگاه به زنان تغییریافت و ماشاهدحضورزنان درعرصه های اجتماعی هستیم و مهمتر اینکه حضور زنان دیده و نوشته میشود . حتی خود زنان هم دست به قلم میبرند همچون بی بی خاتون استرآبادی.
در اواخر قاجاریه حضور زنان را در نهضت مشروطه ،واقعه به توپ بستن مجلس میبینیم .
انجمن نسوان ،انجمن زنان وطنخواه و …. بخشی امور خیریه ،بخشی امور اجتماعی را برعهده داشتند .
از دهه ۵۰ حضور زنان ,آزادی زنان ،حق رای زنان ،ورود زنان به مجلس سنا و… انتخابهای فردی شاه بوده است .
بعداز انقلاب ورود زنانی را داریم که در فضای اداری نبوده اند و حال باید آمورش ببینند و وارد عرصه عمل شوند .
افزایش تحصیلات زنان را شاید نتوان خیلی اتفاقی خنده ای دانست ،شایدافزایش ورود دختران در تحصیلات عالیه بدعمل کردن ما در خصوص پسرانمان باشد.
خیل دختران تحصیلکرده بیکار و افسرده را شاهد هستیم که شاید نتوان فزونی گرفتن زنان تحصیلکرده نسبت به مردان را امری فرخنده تلقی کنیم .
✅بین ورزش همگانی و قهرمانی ورزش همگانی ارجح است چراکه جامعه رابه سمت نشاط و سلامت میبرد … ورزش قهرمانی کشور را در مجامع بین المللی نشان میدهد و …اماقهرمانان ما دچارآسیب های جدی میشوند…زنان جامعه هم به همین شکل است مابایدشاهدحضور گسترده و موثرزنان در جامعه باشیم . وجود زنان در مناصب مدیریتی حق نیست بلکه ضرورت است . حق راشاید بتوان پایمال کرد اما ضرورت را نمیتوان نادیده گرفت .نوشتن اسناد بالادستی بسیار مناسب است اما مهمتر وجودبستر فرهنگی برای بهتردیده شدن بانوان است.
✅خانم دکتر آناهیتا سیفی مدیرنظارت و ارزیابی دانشگاه علامه طباطبایی
نقش زنان در صلح ، نقش زنان در مبارزه باتروریسم ، نقش زنان در توسعه پایدار و نقش زنان درمباحث آموزشی و تربیتی بیانگر اهمیت نقش زنان در جامعه بشری میباشد.
نگاه مردان مدیر و نگاه زنان مدیر در خصوص موانع حضور زنان در مناصب مدیریتی متفاوت است . مردان معتقدند مشکل ورود زنان به عرصه مدیریت کارآمد به عوامل فردی و شخصی زنان بازمیگردد حال آنکه مسائل ساختاری ومشکلات فرهنگی نیز مهمترین موانع به نظر میرسند . زنان در این حوزه به موانع محیطی بیش از هر مانعی اشاره داشته اند .
آگاهی از حقوق شهروندی و توانمندسازی شهروندان لازمه و زمینه ساز استیفای حقوق شهروندیست . در خصوص زنان نیز همین مسئله مورد توجه است .
💥آگاهی بخشی ، ظرفیت سازی و ارتقای فرهنگ عمومی ، افزایش حساسیت ها در جلسات علمی و انجام مطالعات پژوهشی نیز از جمله راهکارهای رفع موانع حضور زنان در مناصب مدیریتی میباشد .
🔴خانم دکتر آرامش شهبازی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
همزمان با ایام سوگواری حضرت زهرا سلام الله علیها ، توجه جدی به خطبه فدکیه حضرت میتواند الگوی جدی برای مشارکت سیاسی زنان و حتی مردان درفعالیتهای جمعی واجتماعی باشد .
✅حقوق از جامعه وفرهنگ جدا نیست اگر که قانونمندی حقوق رابه اعتبار اسناد حقوقی واعتبار تنظیم وتصویبشان میسنجیم ولی مشروعیتشان را جامعه مهراعتبار میزند به همین دلیل آنچه که تحت عنوان معیارها و ضوابط حقوقی میشناسیم اگر ازسوی جامعه مشروعیت بگیرد معتبراست .
✍🏽اگر نگاهی به رویه بین المللی داشته باشیم شاید بتوان گفت موضوع حضور زنان به اعلامیه ۱۹۴۸ و میثاقین برمیگردد.
ازجمع مواد ۲ و ۲۱ به برابری حقوق زنان ومردان در تصمیم گیریها میرسیم . برخی اسناد هم به طور خاص به موضوع پرداخته اند مانند اعلامیه رفع تبعیض علیه زنان و یا کنوانسیون منع اشکال تبعیض علیه زنان و یا کنوانسیون حقوق سیاسی زنان و برابری حقوق زنان ومردان چه به عنوان انتخابگر و چه به عنوان انتخاب شونده .
اما محور اصلی مباحث بر محوریت آرمانهای توسعه پایدار مبتنیست . آرمان پنجم تلاش خود را داشته که بتواند صدای منع تبعیض ولزوم مشارکت برابر زنان و مردان در جامعه را طنین انداز کند اما به نظر میرسد خیلی این صدا موثر نبوده . نتایج گزارش سازمان ملل اعلام میدارد : روند مشارکت زنان و مردان در فعالیتهای سیاسی و مناصب حکومتی چه انتخاب شونده و چه انتخاب کننده از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ از ۲۲/۶ درصد به ۲۳/۲ درصد رسیده است که نشان میدهد در بین آرمانهای توسعه کمترین میزان رشد را از لحاظ کیفی داشته است .
✍🏽اگر بخواهم مباحث حقوق شهروندی ، زنان و توسعه پایدار و توانمندسازی راباهم گره بزنم ومولفه ای ارائه دهم ، میخواهم توجه شما را نه فقط به زنان به عنوان اشخاصی که سهمی نسبتا برابر از جامعه را به خود اختصاص داده اند بلکه به عنوان جامعه هدف جلب کنم . اگر نگاهی به تارگتهای توسعه پایدار در مشارکتهای سیاسی در جامعه بین الملل بیاندازیم سه قسم از مشارکت در نظر گرفته شده است یکی آزادی های سیاسی و بهره مندی از آزادیهای سیاسیت.دیگری مشارکت در جامعه مدنیست و سوم مشارکت در روندها و اثرگذاریهای سیاسیت . از۱۹۴۵ به بعد شورای امنیت همواره یک نقش کلیدی در قلمرو ملل متحدایفا کرده از وقتی که برتوانمندسازی زنان در قطعنامه های مختلف اشاره شد بارقه های امید در خصوص توجه به حقوق زنان به خصوص در عرصه های حقوق سیاسی ومدنی ایجادشده است . به نحوی که به نسل های دو وسوم تسری پیداکرد وامروزه شاهد حق برصلح ، حق بر توسعه و…. هستیم .
👈🏽👈🏽لزوم توجه به مقوله های متعدد با نگاهی به تجربه های جامعه بین الملل یعنی جایی که آزمون وخطا طی شده باملاحظه بومی سازی شاید بتواند برای ما مفید باشد .
بخشی از قوانین ملی ما که از قضا الزام آور است و محدودیت هایی را چه به لحاظ اخلاقی ، چه به لحاظ شرعی و چه به لحاظ حقوقی ایجاد کرده است الزام آور است برای جامعه امادرنقطه مقابل مامیتوانیم الگوهایی طراحی کنیم که این بخش از جامعه هرچند از برخی مناصب جامیمانند امابتوانند به نحو دیگری این موضوع را حل کنند . تجربه مناسب اسکاندیناوی کشورهای نروژ و فنلاند نشان داده است که در نظر گرفتن میزانی از پستهای مدیریتی برای زنان نه فقط برای آنها بلکه برای نسلی که قراراست آموزش ببیند تادرآینده بتواند خودش را برای حضور بهتر در جامعه آماده کند انگیزه ای جدیست که افراد به خود خواهند گفت که : پس ماهم میتوانیم .
🔴توانمندسازی زنان به معنای توانمندسازی جامعه است بنابراین به نظر میرسد که توانمندسازی جامعه که امروز در بسیاری اهداف و الگوهایی که ملل متحد هم برای جوامع در نظر گرفته است لحاظ میشود میتواند نسل امروز و فردا را به سمت رونق و شکوفایی علمی جامعه بین المللی چه در عرصه علمی و چه در ابعاد دیگر رهنمون سازد.